Symmetrie en asymmetrie zijn begrippen die we regelmatig tegenkomen in de tuinarchitectuur. Bij beide begrippen speelt evenwicht, of juist het ontbreken hieraan, een belangrijke rol.

Evenwicht

Wanneer vormen in evenwicht zijn is er samenhang. En met samenhang creëer je rust. Dit principe gaat dus niet alleen op voor mensen maar ook bij de tuininrichting. Evenwichtige tuinen zijn dus tuinen die rust uitstralen.

Het tegenovergestelde gaat niet altijd op. Met andere woorden. Een “onevenwichtige tuin” hoeft niet per definitie een “onrustige tuin” te zijn. Wat ik hiermee bedoel zal in nader verklaren.

Wat is eigenlijk symmetrie en asymmetrie?

Bij symmetrie zijn de onderdelen aan weerszijde van de mediane lijn elkaars spiegelbeeld. Symmetrie wordt ook wel statisch evenwicht genoemd omdat de onderdelen ten opzichte van elkaar in evenwicht zijn.

Het tegenovergestelde van symmetrie is asymmetrie.

Bij asymmetrie zijn de onderdelen aan weerszijde van de mediane lijn niet elkaars spiegelbeeld. Asymmetrie wordt ook wel dynamisch evenwicht genoemd omdat de onderdelen ten opzichte van elkaar niet in evenwicht zijn.

Symmetrie onder de loep

Evenwicht bereik je bij symmetrie door aan beide zijden van een middenas een statische inrichting te maken.

Een inrichting waarbij zowel links als rechts van je middenas o.a. verhardingen, grassen, bomen en beplantingen gelijk of in evenwicht zijn qua vorm, afmeting en gewicht.

Symmetrie is goed toe te passen wanneer de omgeving daar als het ware om vraagt. Zo’n omgeving is bij uitstek een symmetrisch huis. Kies je voor een dergelijke inrichting dan heb je een vast begin punt nodig en een vast eindpunt. In de meeste gevallen zal het beginpunt het huis zijn. Voor een eindpunt zijn er diverse mogelijkheden. Denk maar eens aan een beeld, een boom of een zitbank.

Bij een symmetrische inrichting van het tuinplan worden de onderdelen langs een zicht-as ingedeeld. De zicht-as zal zich in de regel ergens nabij- of in het midden van de tuin worden gesitueerd. De zogenaamde midden-as. De tuin is in evenwicht. En met evenwicht creëer je rust (zie afbeelding 1)

Asymmetrie onder de loep

Asymmetrie bereik je door aan beide zijden van een middenas een dynamische inrichting te maken. Een inrichting waarbij zowel links als rechts van je middenas verhardingen, grassen, bomen en beplantingen niet gelijk of in evenwicht zijn qua vorm, afmeting en gewicht.

Toch kun je bij een asymmetrische inrichting een rustige tuin creëren (zie afbeelding 2)

Dit bereik je door te kiezen voor een inrichting waarbij zowel links als rechts van je middenas verhardingen, grassen, bomen en beplantingen niet gelijk of in evenwicht zijn qua vorm en afmeting maar wel gelijk van gewicht zijn. Een tuin waarin, mits de onderdelen op de juiste plaats worden gesitueerd, een bijzondere spanning  kan ontstaan. Een spanning die al bereikt wordt wanneer het zonlicht speelt met de diverse onderdelen in de tuin. De onderdelen lichten op of  worden donkerder naar gelang de stand van de zon.

Het is zelfs mogelijk om de middenas tuinoverschrijdend te laten zijn en de (a)symmetrische indeling van het landschap in de tuin te betrekken (zie afbeelding 2) Maar wie van ons heeft tegenwoordig nog deze mogelijkheid in een van de meest druk bewoonde landen ter wereld?

Dit artikel is geschreven door Hans Deelen Hans schrijft al jaren op Tuinfo.nl over diverse tuinonderwerpen.