In het voorjaar is het onderhoud in hoofdzaak gericht op de planten. Plantkorven met waterlelies moeten op rottende worteldelen gecontroleerd worden. De rottende delen kunnen met een mes weggesneden worden. De plantkorven moeten eventueel opnieuw aangevuld worden met aarde. Ook kunnen het beste in het voorjaar planten aan de rand of in de moerassige gedeelten van de vijver gepoot worden. Losgevroren tegels of stenen aan de rand van de vijver kunnen met cement (één deel cement op drie delen zand) weer stevig vastgezet worden.

In de zomer hoeft maar weinig onderhoud gepleegd te worden. De waterwaarden kunnen in de gaten gehouden worden. Pompen of andere apparatuur kunnen gecontroleerd, en filters af en toe gereinigd worden. Zich te sterk ontwikkelende zuurstofplanten moeten enigszins gesnoeid worden. Eventuele algengroei moet verwijderd worden.

Het belangrijkste onderhoud vindt in het najaar plaats. Om bodemverzuring gedurende de wintermaanden en algengroei in het vroege voorjaar te voorkomen moet de vijver worden geschoond van afgestorven plantendelen en bladeren. In sommige gevallen is het handig om een net over de vijver te spannen zodat bladeren niet in het water terecht kunnen komen.

Zuurstofplanten moeten gecontroleerd worden op oude en bealgde delen en algen moeten uiteraard verwijderd worden. Te groot geworden waterlelies kunnen gedeeld en herpoot worden. Te dicht begroeide moerasdelen kunnen uitgedund worden. Het is echter belangrijk om niet te veel te snoeien. Zo’n tweederde van de groeikrachtige planten moet intact blijven.

Ook kan het vijverwater geheel ververst worden. Dit is echter desastreus voor allerlei insecten en insectenlarven die zich in het water bevinden. Om deze diertjes te bewaren kan een aantal emmers van het oude vijverwater bewaard worden en na de reiniging weer in het nieuwe water uitgezet worden. Pompen en slangen moeten verwijderd of afgetapt worden, zodat zij niet kapot kunnen vriezen. Als de vijver diep genoeg is, dat wil zeggen in ieder geval dieper dan 70 centimeter, dan kunnen koudwatervissen in de vijver overwinteren. Tropische en jonge, pasgeboren vissen kunnen echter niet in de vijver overwinteren; zij moeten uit de vijver gevist worden en in een aquarium overwinteren.

Belangrijk bij het ingaan van de winter is de waterhardheid. Deze moet tussen 10 en 12 GH liggen, indien nodig kan de hardheid verhoogd worden met in de vakhandel verkrijgbare producten.

Uw vijver in de winter

In het najaar nemen de activiteiten van de vijverplanten af. In de winter ligt het leven in de vijver bijna stil. De zuurstofproductie van een aantal onderwaterplanten gaat slechts in beperkte mate door. Deze zuurstofproductie is van groot belang als u de vissen in uw vijver laat overwinteren. U kunt de organismen helpen bij hun inspanningen om in uw vijver te overwinteren, door een aantal maatregelen te nemen. Deze maatregelen zijn er vooral op gericht om het zuurstofgehalte in de vijver op peil te houden.

In de winter wordt door de vijverplanten, ten opzichte van de zomerperiode, minder koolstofdioxide in zuurstof omgezet. Dit betekent dat er in de winter een zuurstofgebrek kan optreden. Tijdens strenge winters kan dit zuurstofgebrek verergerd worden door een ijslaag op het vijverwater. Hierdoor kan er geen zuurstof meer worden opgenomen van het wateroppervlak, en kunnen eventuele rottingsgassen niet uit het water ontsnappen. Het water moet altijd een open verbinding met de buitenlucht houden. Het is daarom van groot belang dat een gedeelte van de vijver ijsvrij blijft.

Het is niet verstandig op het ijs van uw vijver te lopen of te schaatsen. Hiermee stoort u de vissen in de vijver en loopt u het risico dat de vijverfolie of het polyester wandmateriaal beschadigd raakt.

Vijver ijsvrij houden

Voor het ijsvrij houden van uw vijver kunt u gebruikmaken van zogenaamde ijsvrijhouders, die in allerlei soorten en vormen verkrijgbaar zijn. Hak beslist geen gat in het ijs, omdat hierdoor sterke schokgolven in het water ontstaan en uw vissen als gevolg van stress kunnen overlijden. Om een wak te maken, kunt u met behulp van warm water gaten met een doorsnee van 5-10 cm maken. Bij aanhoudende vorst moet u wel regelmatig nagaan of de wakken al niet dichtgevroren zijn.

U kunt het dichtvriezen van uw vijver op een goedkope manier tegengaan, door een beluchtingapparaat in de vijver te hangen. Dit apparaat brengt het water in beweging, waardoor zuurstofbelletjes in het water worden opgenomen en de koolstofdioxide aan de oppervlakte verdwijnt. Hang het uitstroomsteentje zo’n 30-40 cm onder het wateroppervlak. Als u het uitstroomsteentje láger hangt, worden de onderste waterlagen – die in de wintermaanden het warmst zijn – ongewenst vermengd met de koudere bovenlagen.

Een ander hulpmiddel, waarmee uw vijver ijsvrij gehouden kan worden, is de oxidator. De oxidator wordt gevuld met het zuurstofhoudende waterstofperoxide. Een katalysatorsteentje zorgt ervoor dat de vloeistof begint te parelen, waardoor er langzaam zuurstof aan het vijverwater vrijgegeven wordt. Eén vulling kan een aantal weken meegaan, zodat de strengste vorstperiode overbrugd kan worden.

U kunt het dichtvriezen van uw vijver ook tegengaan door de vijver met planken af te dekken. Dit heeft als nadeel dat uw vissen enkele maanden in het donker moeten doorbrengen, en de zuurstofplanten zonder licht hun werk niet meer kunnen doen. Gebruik bij voorkeur transparante kunststofplaten of bubbeltjesgaas.

Verwijder een laag sneeuw op uw bevroren vijver zo snel mogelijk. Hoe meer licht er nog in de vijver doordringt, des te beter. Onder het ijsdek liggen de vijveractiviteiten zeker niet stil. Een aantal algen, mossen en waterplanten – zoals naaldkruid, waterpest en krabbescheer – blijven in de winter beperkt actief. Ze zorgen ervoor dat er, zelfs onder een dikke ijslaag, nog zuurstofproductie plaatsvindt. Dit is van levensbelang voor de vissen in uw vijver.