Onze tuinen bekijken we gemiddeld voor zo’n 60 % vanuit ons huis of kantoor.   Daarom is het, zeker in onze donkere wintermaanden, belangrijk om de verlichting goed te kiezen en te situeren als we langer van onze buitens willen genieten.

Weergegeven op bovenstaande foto’s:

Een stadstuin met een bijzondere muur met een 3-tal blikvangers (2 kunstwerken en 1 beeld)
De foto’s zijn genomen vanaf licht- naar schemering- naar zonsondergang.

Ondanks dat het steeds donkerder wordt op de foto’s blijft ons oog in eerste instantie de lichte, met kunstwerken en beelden opgesierde, plekken zoeken.

Licht is een krachtig middel om ’s avonds een totaal ander beeld te kunnen creëren dan overdag. Overdag zijn de verhoudingen in een tuin belangrijk. Maar bij duisternis zijn de lichtverhoudingen zo dwingend dat die bepalen of je in een keer alles kunt overzien of dat je ogen naar een bepaald punt worden getrokken.  Met ander woorden, je kunt een bepaald onderdeel van je tuin verlichten en de omgeving wat donkerder laten. Je ogen worden dan automatisch naar het licht toegetrokken.  Er zal dan automatisch een spanning in de tuin worden gecreëerd.

Weergegeven op bovenstaande foto’s:

Dezelfde stadstuin met een bijzondere muur met een 3-tal blikvangers (2 kunstwerken en 1 beeld)
De foto’s zijn genomen met de verlichting gericht op de kunstwerken bij zonsondergang (vandaar ook de wat blauwe kleur)

Op de linkse foto zijn alle lampen aan, op de middelste wordt alleen het beeld verlicht en op de rechtse foto worden alleen de kunstwerken uitgelicht.

Ondanks dat we nog wat van de contouren van de tuin zien vallen de kunstwerken en het beeld nu pas echt goed op zodra we met verlichting daar het accent op gaan leggen.

Wat me persoonlijk vaak opvalt is dat er in onze tuinen vaak wordt gekozen voor te veel licht met een te hoog wattage.
Zelfs’s avonds zijn dan de terrassen met grijze 30×30 tegels net zo lelijk en spanningsloos als overdag.
Maar toch is het, mits goed gekozen, hetzelfde saaie terras ’s avonds om te toveren in een waar paradijs.

Helaas zijn er weinig ontwerpers en tuin- en landschapsarchitecten echt bedreven in het maken van een goed lichtontwerp. Een lichtplan moest eigelijk gezien worden als een ontwerpcriteria zoals bijvoorbeeld het maken van een beplantingsplan. Maar jammer genoeg is de praktijk vaak anders.

Bij het maken van een lichtplan bepaal je eerst wat- en met welk doel je een bepaald onderdeel wilt laten zien in de donkere uren en stem daar de vorm van het armatuur, de kleur van de lamp en de afwisseling van de uit te lichten onderdelen op af.

Weergegeven op bovenstaande foto’s:

Wederom dezelfde stadstuin met een bijzondere muur met een 3-tal blikvangers (2 kunstwerken en 1 beeld)
De foto’s zijn genomen met de verlichting gericht op de kunstwerken bij totale verduistering.

Op de linkse foto zijn alle lampen aan, op de middelste wordt alleen het beeld verlicht en op de rechtse foto worden alleen de kunstwerken uitgelicht.

De kunstwerken en het beeld vallen nu pas echt goed op zodra we met verlichting daar het accent op gaan leggen. Van de overige contouren is haast niets meer te zien.

Vorm

De meeste tuinbezitters kopen een armatuur puur en alleen op het model van het armatuur. En dat is nu juist net de verkeerde manier van handelen. Natuurlijk staat een mooi design vormgegeven armatuur leuk in je tuin maar als je daarmee het doel wat je in de donkere uren wilt bereiken niet haalt dan sla je de plank natuurlijk mis. Kies daarom altijd eerst de lamp en pas daarna het armatuur.

Kleur

Daglicht varieert in kleur en intensiteit van zonsopgang – middaglicht – schemering tot zonsondergang. De variatie van het daglicht beïnvloedt onze geest, emoties en hierdoor ons gedrag. Wat je in het donker kan zien wordt bepaald door het kleurenscala (spectrum) van de lamp. Je kun, door het kiezen van de juiste lamp, een uit te lichten object juist warmer of een koelere uitstraling geven, benadrukken of verzachten. Door het kiezen van de juiste kleur kan ook ’s avonds ons gedrag worden beïnvloedt.

Weergegeven op bovenstaande foto’s:

Een stadstuin met een bijzondere muur met een 3-tal blikvangers (2 kunstwerken en 1 beeld)
De foto’s zijn genomen met verschillende kleuren verlichting.

Kleur in de verlichting is sfeer, beeld en geest bepalend. Ons gedrag wordt mede beïnvloedt door licht.

Afwisseling

Bekijk goed hoe de opbouw van je tuin is en vraag je af wat je in het “spotlight” wilt zetten en juist wat niet.

Wat is- of zijn de functies en de structuur van het “uit te lichten” onderdeel en zoek naar een gepaste verlichting voor iedere functie, maar hou wel altijd het totaalbeeld voor ogen.

Zorg voor afwisseling (verandering) van aanbrengen van verlichting, maar pas op dat je in je enthousiasme er geen al te bonte kermis van maakt.

Bedenk dat verlichting onder kniehoogte een romantische, sprookjesachtig effect heeft en dat hoog aangebrachte verlichting grandeur uitstraalt.

Een goed doordacht en uitgevoerd verlichtingsplan zal het gevoel van “ervaren” van onze tuin enorm verhogen.

Succes!

Dit artikel is geschreven door Hans Deelen Hans schrijft al jaren op Tuinfo.nl over diverse tuinonderwerpen.